Νομός Ρεθύμνης

Νομός Ρεθύμνης



Ο Νομός Ρεθύμνης είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας και συγκεκριμένα ένας από τους 4 νομούς της περιφέρειας Κρήτης. Πρωτεύουσα του νομού Ρεθύμνης είναι το Ρέθυμνο.

Κεντρικός νομός

Ο νομός Ρεθύμνου διαθέτει πολλά και αξιόλογα μέρη, ιστορικής, αρχαιολογικής αλλά και θρησκευτικής σημασίας. Από μια διακλάδωση δεξιά και σε απόσταση 5 χιλιόμετρα, ανατολικά του Ρεθύμνου, από τον παλιό δρόμο, συναντάμε την Μονή Αρκαδίου, μνημείο των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων του λαού της Κρήτης, κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας. Το μοναστήρι είναι κτίσμα του 14ου αιώνα, σύμφωνα με μια επιγραφή, και έχει σχήμα φρουρίου.
Με αφετηρία το Ρέθυμνο ένα ακόμα αξιοθέατο αποτελεί το χωριό Αργυρούπολη, 27 χιλ. ΝΔ του Ρεθύμνου, μια τοποθεσία με κρυστάλλινα νερά, φυσικές πηγές, ψηλά και πυκνά δένδρα. Η Αργυρούπολη είναι χτισμένη πάνω στη θέση της αρχαίας πόλης Λάππας. Στην έξοδο από την πόλη του Ρεθύμνου και διασχίζοντας την εθνική οδό βόρεια, προς κατεύθυνση για Ηράκλειο, συναντάμε τουριστικά αναπτυγμένες παραθαλάσσιες περιοχές, όπως τα Μισίρια, το Άδελε, ο Σταυρωμένος, το Πάνορμο, το Μπαλί και άλλα. Ο νομός έχει και άλλες εκκλησίες και μονές, όπως επίσης και σπήλαια, που αξίζει κάποιος να επισκεφθεί.
Η επαρχία Αμαρίου, έχει πολλά και όμορφα χωριά, αλλά και πολλές Βυζαντινές εκκλησίες. 3 χιλ. ανατολικά του Ρεθύμνου, υπάρχει η έξοδος για την κοιλάδα Αμαρίου. Στο 6ο χιλ. είναι η εκκλησία του Αγ. Ευτυχίου και 2 χιλ. μετά, φτάνομε στο χωριό Πρασιές, όπου σώζονται, Βενετικά σπίτια. Στο 17ο χιλ. μια άλλη διακλάδωση δεξιά, μας οδηγεί στο χωριό Πατσός, που στην Δυτική πλευρά του, υπάρχει η σπηλιά του Αγίου Αντωνίου. Το χωριό Αμάρι διαθέτει άφθονες πηγές, που δικαιολογούν την ύπαρξη πολλών οπωροφόρων δένδρων. Η κοιλάδα του Αμαρίου έχει 40 περίπου χωριά και ενώνει την βόρεια με την νότια πλευρά της Κρήτης. Φθάνοντας στο χωριό Αγ. Φωτεινή, μετά από ένδειξη πινακίδας, καταλήγουμε στο χωριό Θρόνος. Είναι χτισμένο πάνω σε τμήμα της ελληνορωμαϊκής πόλης Σιβρύτου η οποία είχε ως διέξοδο προς τη θάλασσα το λιμάνι της αρχαίας Σουλίας (της σημερινής παραθαλάσσιας περιοχής Αγίας Γαλήνης).
Συνεχίζοντας μετά το χωριό Θρόνος και προσπερνώντας την άλλοτε μονή Ασωμάτων, στην οποία λειτουργεί από το 1931 γεωργοκτηνοτροφική σχολή, μια διακλάδωση αριστερά οδηγεί στο χωριό Μοναστηράκι, όπου ανακαλύφθηκε μινωικός πολιτισμός. Στο 55ο χιλ. λίγο πριν το χωριό Αποδούλου, βρίσκεται ο υστερομινωικός οικισμός και ο θολωτός τάφος που ανάσκαψε ο Κ. Δαβάρας. Ακριβώς μετά το χωριό Αποδούλου, ένας δρόμος προς Νότια οδηγεί στην Αγία Γαλήνη.
Επιστρέφοντας στην πόλη του Ρεθύμνου και βγαίνοντας από την πλευρά του Δημοτικού κήπου της πόλης, με κατεύθυνση προς Σπήλι και Αγία Γαλήνη, στο 2ο χιλ. βρίσκεται το φρούριο Φορτέτσα. Στο 9ο χιλ. για το χωριό Σωματά και στην δεξιά πλευρά του δρόμου υπάρχει το υστερομινωικό νεκροταφείο των Αρμένων. Συνεχίζοντας από τον δημόσιο δρόμο, φθάνομε στο χωριό Σπήλι, το οποίο είναι έδρα Μητρόπολης και είναι γεμάτο με δέντρα, πολλά νερά, όμορφα σπίτια και τέσσερις παλιές εκκλησίες. Ο δρόμος συνεχίζει για τις Μέλαμπες και την Αγία Γαλήνη.

Νότιος νομός

Στο 23ο χιλ. από την πόλη του Ρεθύμνου και προς τα νότια συναντάμε την περιοχή Κοξαρέ και συνεχίζοντας, ο δρόμος περνά από το Κουρταλιώτικο φαράγγι για να φθάσει στο χωριό Ασώματοι. Ένα χιλιόμετρο μετά το χωριό υπάρχει άλλη διασταύρωση αριστερά, που οδηγεί στην Μονή Πρέβελη, κάτω από την οποία βρίσκεται ο Μέγας ποταμός, όπου μπορεί κάποιος να φθάσει μόνο με πεζοπορία.
Ξαναγυρνώντας στην διασταύρωση νότια του χωριού Ασώματοι, συνεχίζουμε αριστερά μέχρι το χωριό Λευκόγεια, όπου στην έξοδο του και από διασταύρωση αριστερά, ακολουθούμε δρόμο που μας οδηγεί στην παραθαλάσσια περιοχή του Πλακιά, η οποία αποτελεί τουριστικό θέρετρο. Ανάμεσα στην Μονή Πρέβελη και τον Πλακιά υπάρχει μικρό παραθαλάσσιο χωριό, το Δαμνόνι. 3 χιλιόμετρα βορειοανατολικά, συναντάμε την είσοδο του φαραγγιού Κοτσυφού, από όπου μια διασταύρωση οδηγεί πίσω στον Άγιο Βασίλειο και στο Ρέθυμνο. Μια άλλη διασταύρωση οδηγεί στο χωριό Σελιά, που σημαδεύτηκε από την ήττα των Τούρκων, όταν αυτοί προσπάθησαν να εισχωρήσουν στη Νότια Κρήτη. 8 χιλ. πιο κάτω, φθάνομε στο παραθαλάσσιο χωριό Ροδάκινο με τις αμμουδένιες παραλίες του, το οποίο είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε δύο υψώματα. Η πρώτη σημαία της επανάστασης, υψώθηκε εδώ, από τον ηγούμενο της Μονής Πρέβελης Μελχισεδέκ Τσουδερό, στις 24 Μαΐου του 1821.
Περίπου στα όρια του νομού Ρεθύμνου με τον νομό Ηρακλείου, κατεβαίνοντας νότια του νομού Ρεθύμνου, συναντάμε την κωμόπολη των Ανωγείων. Από την είσοδο της κωμόπολης Ανώγεια, μια διασταύρωση αριστερά, οδηγεί προς το σπήλαιο του Ιδαίον Άντρον, στη ρίζα της κορυφής του Ψηλορείτη. Στο Ιδαίο Άντρο κατά την μυθολογία, η Ρέα έκρυψε τον νεογέννητο Δία, (που τον γέννησε μάλλον στο Δικταίο Άντρο), για να μην τον καταπιεί ο πατέρας του ο Κρόνος. Το διασημότερο, λατρευτικό σπήλαιο της αρχαιότητας, βρίσκεται σε υψόμετρο 1540μ., πάνω από το όμορφο οροπέδιο της Νίδας.
Η κωμόπολη Ανώγεια είναι η πιο ανεπτυγμένη τουριστικά ορεινή κωμόπολη της Κρήτης και πολλές φορές, απετέλεσε κέντρο επαναστατικών κινήσεων κατά της Τουρκοκρατίας και της Γερμανικής κατοχής. Βορειοδυτικά των Ανωγείων βρίσκεται το χωριό Αξός που βρίσκεται εκεί που άλλοτε υπήρχε η αρχαία αξιόλογη πολιτεία Οάξος όπως αναγράφει ο Ηρόδοτος σχετικά με την ιστορία του βασιλιά της Ετέαρχου, της κόρης του Φρόνιμης, και την συγκινητική περιπέτεια της. Πως γλίτωσε από τον πνιγμό που είχε προστάξει για αυτήν ο πατέρας της, από κάποιον έμπορο από την Σαντορίνη. Πως την βρίσκουμε να παντρεύεται έναν τοπικό άρχοντα εκεί, και που μαζί του απέκτησε ένα αγόρι, τον Βάττο Αριστοτέλη (όπως τον αναφερει ο Πίνδαρος) που έμελλε να είναι ο πρώτος εποικιστής και βασιλιάς της Κυρήνειας. Στην είσοδό του υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (4ου-5ου αι.) Στην Αξό υπήρχαν 46 εκκλησίες, από τις οποίες σώζονται μόνο 9.
Δυτικά του χωριού βρίσκεται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σπήλαια της Κρήτης, το Σπήλαιο Σφεντόνη που βρίσκεται στην είσοδο του ιστορικού χωριού Ζωνιανά. Ο προαύλιος χώρος του, μαζί με το πέτρινο θέατρο του είναι απείρου φυσικού κάλλους. Στο χωριό βρίσκεται το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων, το μουσείο Ποταμιάνου με πάνω από 85 εκθέματα αξιομνημόνευτων ιστορικών γεγονότων, από διάφορες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, όπως της Αραβικής κυριαρχίας της Βυζαντινής, της Ενετοκρατίας, και της Οθωμανικής περιόδου. Επίσης εκτίθενται ομοιώματα επωνύμων ανδρών της Κρήτης, όπως του Ελευθερίου Βενιζέλου, του ζωγράφου της αναγεννήσεως Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (Ελ Γκρέκο), του ποιητή δημιουργού του Ερωτόκριτου Βιτσέντζου Κορνάρου, του Νίκου Καζαντάκη του στρατηλάτη της βυζαντινής αυτοκρατορίας Νικηφόρος Β' Φωκάς κ.α.
Δυτικά των Ζωνιανων βρίσκεται το μικρό αλλά επίσης ιστορικό χωριό Κράνα. Από δω έλκει την καταγωγή του ο ήρωας της επαναστάσης του 1866 ο Κόκκινος-παπά Κρανιωτης. Το χωριό είναι κτισμένο πανοραμικά στην πλαγιά του βουνού. Κάτι που κάνει εντύπωση στον επισκέπτη είναι οι πολλές μουριές του. Παλιότερα έκοβαν από εδώ τα φύλλα τους οι κοπέλες του χωριού, αλλά και οι Ζωνιανές, τροφή για τους μεταξοσκώληκες τους. Τότε το μετάξι τους ήταν απαραίτητο για να υφάνουν τα προικιά τους. Το χωριό έχει γυμνάσιο, που φοιτούν τα παιδιά και των δυο μεγαλυτέρων χωριών, Ζωνιανών και Λιβαδιών, που βρίσκονται περίπου στην ίδια απόσταση από την Κράνα.

Πολιτισμός

Πολιτιστικοί σύλλογοι

Ο Όμιλος Βρακοφόρων Κρήτης (πρώην Όμιλος Βρακοφόρων Ρεθύμνου) ιδρύθηκε το 1973 στο Ρέθυμνο, από μία ομάδα Κρητικών, με επικεφαλής και πρώτο Πρόεδρο, τον Γιάννη Σταυριδάκη. Ο όμιλος διοργανώνει παγκρήτιες εκδηλώσεις επιβράβευσης και προβολής της Κρητικής παράδοσης με πιο γνωστή τα Τζανιδάκεια που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο τον Αύγουστο στη μνήμη του πρωτοχορευτή Αντώνη Τζανιδάκη. Εκτός από το χορευτικό τμήμα και διάφορες σχολές χορού, διαθέτει και θεατρική ομάδα, με την οποία έχει ανεβάσει θεατρικές παραστάσεις, κρητικές ηθογραφίες κυρίως.
Στο Πάνορμο εδρεύει η πολιτιστική εταιρεία "Επιμενίδης", η οποία διοργανώνει στο "Χαρουπόμυλο" του Πανόρμου πολιτιστικές εκδηλώσεις καθ' όλη την διάρκεια του έτους. Σημαντικός είναι, επίσης, και ο πολιτιστικός Σύλλογος Μαργαριτών, ο οποίος κάθε χρόνο διοργανώνει, μετακύ άλλων, και θεατρικά δρώμενα με την επωνυμία "Μπουντάλια".